Dylunio
Darparu dysgu sy’n ddilys, yn ystyrlon ac yn berthnasol drwy gydnabod anghenion a safbwyntiau pob dysgwr, a dylunio ar gyfer pawb
Mae gan Fodel Gwella Addysg Gynhwysol Prifysgol Caerdydd gyfres o dargedau allweddol ar gyfer gwella dylunio sy’n defnyddio ymchwil ac argymhellion y sector.
Targedau’r Model Gwella ar gyfer Dylunio:
- Mae dysgu ac asesu yn canolbwyntio ar fyfyrwyr ac yn rhyngweithiol, gan hyrwyddo cyfleoedd parhaus i fyfyrwyr wneud dewisiadau am y cwricwlwm, dulliau addysgu ac arferion asesu.
- Mae cyfleoedd dysgu ar bob modiwl ac asesiad ar y rhaglen lle mae myfyrwyr yn dod â’u profiadau eu hunain i ddysgu sy’n gysylltiedig â materion amrywiaeth a chynhwysiant neu gymunedau lleol neu ryngwladol
Mae dau ddull a all ein galluogi i ddatblygu addysg gynhwysol: Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu ac Addysgeg sy’n Cynnal Diwylliant.
Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu (UDL)
Mae Moriarty, yn ei hesboniad o’r newid polisi ac ymarfer eang i UDL ym Mhrifysgol De Montford yn 2016, yn awgrymu bod egwyddorion UDL yn annog sefydliadau i ymgorffori addasiadau disgwyliedig wrth ddylunio cwricwla sy’n hyblyg, yn addasadwy i sawl math o ymgysylltu ac felly’n hwyluso holl ddysgu myfyrwyr. Mae’r addasiadau disgwyliedig hyn yn ôl eu natur, yn berthnasol i BOB myfyriwr: ‘Mae’r hyn sy’n hanfodol i rai myfyrwyr yn fuddiol i bawb’.
Ymhellach, mae Fovet (2020) yn awgrymu bod mabwysiadu diwylliant, prosesau ac arferion UDL yn lleihau costau ac argyfwng yn y sector AU. Mae’n categoreiddio dysgu o amgylch tri dimensiwn hanfodol: mewnbwn (y ffordd y cynigir gwybodaeth ac adnoddau i fyfyrwyr), allbwn (y ffordd y mae myfyrwyr yn cyfrannu, yn cymryd rhan, ac yn creu cynnwys), ac ymgysylltu (cysylltiad affeithiol y myfyriwr ag addysg), gan arwain at dair egwyddor gyffredinol: dulliau lluosog o gynrychiolaeth, dulliau gweithredu a mynegiant lluosog, a dulliau lluosog o ymgysylltu.
Gallwch ddarllen mwy am Ddylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu, a sut i ddefnyddio’r egwyddorion yn eich ymarfer addysgu ar y dudalen Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu.
Cynnal Addysgeg yn Ddiwylliannol
Mae’r myfyrwyr yn ein hystafelloedd dosbarth yn cyrraedd gyda set amrywiol o anghenion dysgu ac ystod o brofiadau a hunaniaethau diwylliannol. Rhaid edrych ar ddysgu o fewn y cyd-destun a’r diwylliant y mae’n digwydd ynddynt. Diffiniwyd diwylliant mewn sawl ffordd, er enghraifft, ‘patrymau ymddygiad a rhyngweithiadau a rennir, lluniadau gwybyddol, a dealltwriaeth affeithiol a ddysgir trwy broses o gymdeithasoli. Mae’r patrymau a rennir hyn yn nodi aelodau grŵp diwylliant tra hefyd yn gwahaniaethu rhai o grŵp arall’ (CARLA, 2009: 1)
Mae lefelau ymwybyddiaeth lluosog yn angenrheidiol er mwyn i athrawon fod yn ddiwylliannol ymatebol. Mae hyn yn cynnwys gwybodaeth am ragfarnau personol, cefndir/cryfderau myfyrwyr, sut y dylai’r amgylchedd dysgu adeiladu o gryfderau myfyrwyr; a sut i sicrhau newid mewn systemau addysg.
Mae cynllunio cyfarwyddiadol gan ddefnyddio Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu yn cael ei wella ymhellach wrth gydnabod sut y gallai gwahaniaethau hil, diwylliannol ac ieithyddol effeithio ar ddysgu myfyrwyr (Kieran ac Anderson, 2019). Mae’r canllawiau Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu newydd, fersiwn 3.0, yn ymgorffori addysgeg sy’n cynnal diwylliant.
Sut allwch chi ddefnyddio Dylunio Cynhwysol a Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu?
Dylunio Sesiwn: Myfyrio ar brofiad myfyrwyr o ddysgu ac addysgu
Ewch i ganllawiau manwl Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu trwy eu darllen ar wefan CAST a nodwch ddwy agwedd ar eich addysgu neu drefniadaeth addysgu y byddech yn eu hailddylunio i sicrhau eich bod yn defnyddio dylunio cyffredinol ar gyfer dysgu ar gyfer pob un o’r tri maes canlynol, sef ymgysylltu, cynrychiolaeth, a gweithredu a mynegiant. Efallai yr hoffech glicio ar bob pwynt bwled i gael syniadau a allai atseinio i’ch addysgu.
Gweithgaredd Cynllun Gwers Myfyriol
Ysgrifennwch gynllun gwers ar gyfer sesiwn y gallech ei chyflwyno, gan nodi’r strategaethau addysgu a ddefnyddir yn y sesiwn, ochr yn ochr â’r dasg asesu ffurfiannol y byddwch yn ei defnyddio i ddangos bod myfyrwyr wedi bodloni’r deilliannau dysgu (gallai hyn fod yn gwis, adborth o’r drafodaeth, neu gwblhau tasg ymarferol).
Efallai yr hoffech chi ddefnyddio’r templed hwn:
Gweithgaredd: Ail-ddylunio eich cynllun gwers gan ddefnyddio personas, UDL ac addysgeg sy'n sensitif i ddiwylliant
Gweithgaredd cynllun gwers adfyfyriol
Dylunio Sesiwn: Myfyrio ar brofiad myfyrwyr o ddysgu ac addysgu
Ewch i ganllawiau manwl Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu trwy eu darllen ar wefan CAST a nodwch ddwy agwedd ar eich addysgu neu drefniadaeth addysgu y byddech yn eu hailddylunio i sicrhau eich bod yn defnyddio dylunio cyffredinol ar gyfer dysgu ar gyfer pob un o'r tri maes canlynol, sef ymgysylltu, cynrychiolaeth, a gweithredu a mynegiant. Efallai yr hoffech glicio ar bob pwynt bwled i gael syniadau a allai atseinio i'ch addysgu.
Gweithgaredd: Ailddylunio eich cynllun gwers gan ddefnyddio personas, Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu ac addysgeg sy'n sensitif i ddiwylliant
Gweithgaredd Cynllun Gwers Myfyriol
Ysgrifennwch gynllun gwers ar gyfer sesiwn y gallech ei chyflwyno, gan nodi'r strategaethau addysgu a ddefnyddir yn y sesiwn, ochr yn ochr â'r dasg asesu ffurfiannol y byddwch yn ei defnyddio i ddangos bod myfyrwyr wedi bodloni'r deilliannau dysgu (gallai hyn fod yn gwis, adborth o'r drafodaeth, neu gwblhau tasg ymarferol).
Efallai yr hoffech chi ddefnyddio'r templed hwn:
Teitl: | Hyd: | |||||
Nod: | Deilliannau Dysgu: Erbyn diwedd y gweithdy, bydd y cyfranogwyr yn gallu: |
|||||
Nodiadau ar gyfer ymarfer cynhwysol ac amrywiaeth: |
Lleoliad: | |||||
Hyd/Amser | Strategaeth addysgu a chynnwys |
Adnodd | Gweithgaredd myfyriwr |
Nodiadau’r tiwtor |
Asesiad | |
Cyflwyniad |
||||||
Casgliad |
Cyrchwch y personas hyn, a grëwyd mewn gweithdy addysg gynhwysol ysgol gyfan Prifysgol Caerdydd gan ddefnyddio'r dull uchod. Dewiswch un persona i weithredu fel enghraifft.
Nodi rhwystrau i ddysgu: Dadansoddi Tasgau
Er mwyn cael gwared o rwystrau ac anghydraddoldebau mewn addysg, yn gyntaf mae angen i ni nodi'r rhwystrau i ddysgu rydym yn eu creu yn ein harferion addysgu, a'r myfyrwyr a allai gael eu heithrio gan yr arferion hyn, er mwyn gwneud y newidiadau sydd eu hangen i'n harferion addysgol i sicrhau cyfiawnder cymdeithasol a thegwch. Gall pob tasg y gofynnwn i fyfyrwyr eu perfformio greu rhwystrau posibl i rai myfyrwyr.
Yn y golofn chwith, rhestrwch y gweithgareddau addysgu ar gyfer sesiwn y gallech ei dysgu. Yna yn y colofnau nesaf, nodwch y gweithgaredd myfyrwyr dan sylw, gan feddwl yn ofalus am yr hyn y mae'n ofynnol i fyfyrwyr ei wneud mewn gwirionedd. Yna rhestrwch y rhwystrau i ddysgu a allai gael eu creu, a'r myfyrwyr y gallai gael eu heffeithio.
Ceir enghraifft o ddarlith wyneb yn wyneb isod.
Strategaeth addysgu | Gweithgaredd myfyrwyr | Rhwystrau i ddysgu | Myfyrwyr a allai gael eu heffeithio | Atebion |
Darlithoedd wyneb yn wyneb | Gwrando | Prosesu gwybyddol | Myfyrwyr â phroblemau prosesu gwybyddol neu sy'n fyddar | |
Cymryd nodiadau | Sgiliau ysgrifennu a chyflymder
Gofod cymdeithasol mawr |
Myfyrwyr dyslecsig Myfyrwyr sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol
Myfyrwyr â gorsensitifrwydd neu bryder |
||
Eistedd am awr | Eistedd yn gyfforddus am awr | Myfyrwyr â chyflyrau iechyd | ||
Trafodaeth grŵp bach gyda chyfoedion | Rhyngweithio cymdeithasol mewn grwpiau | Myfyrwyr ag awtistiaeth neu orbryder. |
Nodwch y rhwystrau i ddysgu a grëwyd gan y strategaethau addysgu a'r asesu rydych chi wedi'u hysgrifennu, ar gyfer y persona a ddewiswyd.
Beth yw'r atebion?
Gan ddefnyddio egwyddorion UDL, nodwch rai atebion posibl i'r rhwystrau a nodwyd gennych yn yr adlewyrchiad blaenorol, trwy awgrymu rhai newidiadau i'ch ymarfer.
Dyma enghraifft o rai atebion i'r rhwystrau i ddysgu a nodwyd mewn darlithoedd wyneb yn wyneb:
Strategaeth Addysgu | Gweithgaredd myfyrwyr | Rhwystrau i Ddysgu | Myfyrwyr a allai gael eu heffeithio | Atebion |
Darlith wyneb yn wyneb | Gwrando | Prosesu gwybyddol | Myfyrwyr â phroblemau prosesu gwybyddol neu sy'n fyddar | Recordio gyda chapsiynau a ddarperir ar ôl y sesiwn (Cynrychiolaeth) |
Cymryd nodiadau |
Sgiliau ysgrifennu a chyflymder
Gofod cymdeithasol mawr |
Myfyrwyr dyslecsig Myfyrwyr sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol
Myfyrwyr â gorsensitifrwydd neu bryder |
Recordio a sleidiau crynhoi, fideos neu esboniadau sain o bynciau cymhleth (cynrychiolaeth)
Darperir adnoddau recordio neu anghydamserol, seibiau tawel ar gyfer myfyrio neu dasgau (ymgysylltu) |
|
Eistedd am awr | Eistedd yn gyfforddus am awr | Myfyrwyr â chyflyrau iechyd | Sicrwydd y caniateir symud neu adael y sesiwn (ymgysylltu) | |
Trafodaeth grŵp bach gyda chyfoedion | Rhyngweithio cymdeithasol mewn grwpiau | Myfyrwyr ag awtistiaeth neu orbryder.
Myfyrwyr nad ydynt wedi cael profiad o ddysgu gweithredol mewn dysgu blaenorol. |
Cyfarwyddiadau clir ar gyfer tasgau grŵp, dewis pwy sy'n rhoi adborth, a chaniatáu gweithio unigol (gweithredu a mynegiant) |
Ailysgrifennwch eich cynllun gwers, gan ddefnyddio Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu, a nodi unrhyw ystyriaethau ychwanegol yn adrannau nodiadau’r tiwtor a nodiadau ar gyfer ymarfer cynhwysol ac amrywiaeth.
Er na allai ystyried un persona arwain at nifer helaeth o newidiadau, gallai ystyried pob un o'r chwech awgrymu cyfres o newidiadau. Pan gânt eu defnyddio, gyda'i gilydd bydd y rhain yn sicrhau eich bod wedi cynllunio sesiwn gynhwysol, sy’n sensitif yn ddiwylliannol.
Dylunio Modiwl a Rhaglen: Myfyrio ar brofiad myfyrwyr eich rhaglen o safbwynt amrywiaeth
Gellir gweld ystyriaethau dylunio modiwlau a rhaglenni yn Adran 4 isod.
Ailysgrifennwch eich cynllun gwers, gan ddefnyddio UDL, a nodi unrhyw ystyriaethau ychwanegol yn yr adrannau Nodiadau Tiwtor a Nodiadau ar gyfer ymarfer cynhwysol ac amrywiaeth. Er na allai ystyried un persona arwain at nifer helaeth o newidiadau, gallai ystyried pob un o'r 6 awgrymu cyfres o newidiadau. Pan gânt eu defnyddio, gyda'i gilydd bydd y rhain yn sicrhau eich bod wedi cynllunio sesiwn gynhwysol, sy’n sensitif yn ddiwylliannol.
Ble Nesaf?
Addysg Gynhwysol: Mynegai’r Pynciau

1..Cynwysoldeb a Fframwaith Addysg Gynhwysol Prifysgol Caerdydd
2.Cyflwyniad i Addysg Gynhwysol
3. Meithrin ymdeimlad o berthyn i bob myfyriwr;
4. Grymuso myfyrwyr i gyflawni eu potensial;
5. Datblygu meddylfryd cynhwysol
6. Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu
7. Hygyrchedd Digidol