Skip to main content

Dylunio

Dylunio Tudalennau Cynwysoldeb

Mae'r holl dudalennau Cynwysoldeb wedi'u cynllunio gan ddilyn egwyddorion Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu (UDL). Fe welwch gyfuniad o destun, fideo a delweddau, ynghyd â rhai pwyntiau ar gyfer myfyrio, enghreifftiau ymarferol ac astudiaethau achos.

Gallwch ddewis darllen y testun, neu gael mynediad at fideo o'r un deunydd. Mae'r recordiad ar waelod y dudalen hon. Gallwch hefyd fynychu gweithdy ar y pwnc: i gael gwybod mwy gweler y blwch DPP ar waelod y dudalen hon.

Darparu dysgu sy’n ddilys, yn ystyrlon ac yn berthnasol drwy gydnabod anghenion a safbwyntiau pob dysgwr, a dylunio ar gyfer pawb 

Mae gan Fodel Gwella Addysg Gynhwysol Prifysgol Caerdydd gyfres o dargedau allweddol ar gyfer gwella dylunio sy’n defnyddio ymchwil ac argymhellion y sector. 

Targedau’r Model Gwella ar gyfer Dylunio: 

  • Mae dysgu ac asesu yn canolbwyntio ar fyfyrwyr ac yn rhyngweithiol, gan hyrwyddo cyfleoedd parhaus i fyfyrwyr wneud dewisiadau am y cwricwlwm, dulliau addysgu ac arferion asesu. 
  • Mae cyfleoedd dysgu ar bob modiwl ac asesiad ar y rhaglen lle mae myfyrwyr yn dod â’u profiadau eu hunain i ddysgu sy’n gysylltiedig â materion amrywiaeth a chynhwysiant neu gymunedau lleol neu ryngwladol 

Mae dau ddull a all ein galluogi i ddatblygu addysg gynhwysol: Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu ac Addysgeg sy’n Cynnal Diwylliant.

Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu (UDL)

Mae Moriarty, yn ei hesboniad o’r newid polisi ac ymarfer eang i UDL ym Mhrifysgol De Montford yn 2016, yn awgrymu bod egwyddorion UDL yn annog sefydliadau i ymgorffori addasiadau disgwyliedig wrth ddylunio cwricwla sy’n hyblyg, yn addasadwy i sawl math o ymgysylltu ac felly’n hwyluso holl ddysgu myfyrwyr. Mae’r addasiadau disgwyliedig hyn yn ôl eu natur, yn berthnasol i BOB myfyriwr: ‘Mae’r hyn sy’n hanfodol i rai myfyrwyr yn fuddiol i bawb’.
Ymhellach, mae Fovet (2020) yn awgrymu bod mabwysiadu diwylliant, prosesau ac arferion UDL yn lleihau costau ac argyfwng yn y sector AU. Mae’n categoreiddio dysgu o amgylch tri dimensiwn hanfodol: mewnbwn (y ffordd y cynigir gwybodaeth ac adnoddau i fyfyrwyr), allbwn (y ffordd y mae myfyrwyr yn cyfrannu, yn cymryd rhan, ac yn creu cynnwys), ac ymgysylltu (cysylltiad affeithiol y myfyriwr ag addysg), gan arwain at dair egwyddor gyffredinol: dulliau lluosog o gynrychiolaeth, dulliau gweithredu a mynegiant lluosog, a dulliau lluosog o ymgysylltu.
Gallwch ddarllen mwy am Ddylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu, a sut i ddefnyddio’r egwyddorion yn eich ymarfer addysgu ar y dudalen Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu.

Cynnal Addysgeg yn Ddiwylliannol

Mae’r myfyrwyr yn ein hystafelloedd dosbarth yn cyrraedd gyda set amrywiol o anghenion dysgu ac ystod o brofiadau a hunaniaethau diwylliannol. Rhaid edrych ar ddysgu o fewn y cyd-destun a’r diwylliant y mae’n digwydd ynddynt. Diffiniwyd diwylliant mewn sawl ffordd, er enghraifft, ‘patrymau ymddygiad a rhyngweithiadau a rennir, lluniadau gwybyddol, a dealltwriaeth affeithiol a ddysgir trwy broses o gymdeithasoli. Mae’r patrymau a rennir hyn yn nodi aelodau grŵp diwylliant tra hefyd yn gwahaniaethu rhai o grŵp arall’ (CARLA, 2009: 1) 

Mae lefelau ymwybyddiaeth lluosog yn angenrheidiol er mwyn i athrawon fod yn ddiwylliannol ymatebol. Mae hyn yn cynnwys gwybodaeth am ragfarnau personol, cefndir/cryfderau myfyrwyr, sut y dylai’r amgylchedd dysgu adeiladu o gryfderau myfyrwyr; a sut i sicrhau newid mewn systemau addysg. 

Mae cynllunio cyfarwyddiadol gan ddefnyddio Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu yn cael ei wella ymhellach wrth gydnabod sut y gallai gwahaniaethau hil, diwylliannol ac ieithyddol effeithio ar ddysgu myfyrwyr (Kieran ac Anderson, 2019). Mae’r canllawiau Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu newydd, fersiwn 3.0, yn ymgorffori addysgeg sy’n cynnal diwylliant. 

Sut allwch chi ddefnyddio Dylunio Cynhwysol a Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu? 

Dylunio Sesiwn: Myfyrio ar brofiad myfyrwyr o ddysgu ac addysgu 

Ewch i ganllawiau manwl Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu trwy eu darllen ar wefan CAST a nodwch ddwy agwedd ar eich addysgu neu drefniadaeth addysgu y byddech yn eu hailddylunio i sicrhau eich bod yn defnyddio dylunio cyffredinol ar gyfer dysgu ar gyfer pob un o’r tri maes canlynol, sef ymgysylltu, cynrychiolaeth, a gweithredu a mynegiant. Efallai yr hoffech glicio ar bob pwynt bwled i gael syniadau a allai atseinio i’ch addysgu. 

Gweithgaredd Cynllun Gwers Myfyriol  

Ysgrifennwch gynllun gwers ar gyfer sesiwn y gallech ei chyflwyno, gan nodi’r strategaethau addysgu a ddefnyddir yn y sesiwn, ochr yn ochr â’r dasg asesu ffurfiannol y byddwch yn ei defnyddio i ddangos bod myfyrwyr wedi bodloni’r deilliannau dysgu (gallai hyn fod yn gwis, adborth o’r drafodaeth, neu gwblhau tasg ymarferol).  

Efallai yr hoffech chi ddefnyddio’r templed hwn: 

Gweithgaredd cynllun gwers adfyfyriol

Dylunio Sesiwn: Myfyrio ar brofiad myfyrwyr o ddysgu ac addysgu

Ewch i ganllawiau manwl Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu trwy eu darllen ar wefan CAST a nodwch ddwy agwedd ar eich addysgu neu drefniadaeth addysgu y byddech yn eu hailddylunio i sicrhau eich bod yn defnyddio dylunio cyffredinol ar gyfer dysgu ar gyfer pob un o'r tri maes canlynol, sef ymgysylltu, cynrychiolaeth, a gweithredu a mynegiant. Efallai yr hoffech glicio ar bob pwynt bwled i gael syniadau a allai atseinio i'ch addysgu. 

Gweithgaredd: Ailddylunio eich cynllun gwers gan ddefnyddio personas, Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu ac addysgeg sy'n sensitif i ddiwylliant 

Gweithgaredd Cynllun Gwers Myfyriol  

Ysgrifennwch gynllun gwers ar gyfer sesiwn y gallech ei chyflwyno, gan nodi'r strategaethau addysgu a ddefnyddir yn y sesiwn, ochr yn ochr â'r dasg asesu ffurfiannol y byddwch yn ei defnyddio i ddangos bod myfyrwyr wedi bodloni'r deilliannau dysgu (gallai hyn fod yn gwis, adborth o'r drafodaeth, neu gwblhau tasg ymarferol).  

Efallai yr hoffech chi ddefnyddio'r templed hwn: 

Teitl:  Hyd: 
Nod:  Deilliannau Dysgu: Erbyn diwedd y
gweithdy, bydd y cyfranogwyr yn gallu: 
Nodiadau ar gyfer ymarfer cynhwysol ac
amrywiaeth: 
Lleoliad: 
Hyd/Amser  Strategaeth
addysgu a chynnwys 
Adnodd  Gweithgaredd
myfyriwr 
Nodiadau’r
tiwtor 
Asesiad 
  Cyflwyniad
 
       
           
  Casgliad
 
       

Cyrchwch y personas hyn, a grëwyd mewn gweithdy addysg gynhwysol ysgol gyfan Prifysgol Caerdydd gan ddefnyddio'r dull uchod. Dewiswch un persona i weithredu fel enghraifft. 

Nodi rhwystrau i ddysgu: Dadansoddi Tasgau 

Er mwyn cael gwared o rwystrau ac anghydraddoldebau mewn addysg, yn gyntaf mae angen i ni nodi'r rhwystrau i ddysgu rydym yn eu creu yn ein harferion addysgu, a'r myfyrwyr a allai gael eu heithrio gan yr arferion hyn, er mwyn gwneud y newidiadau sydd eu hangen i'n harferion addysgol i sicrhau cyfiawnder cymdeithasol a thegwch. Gall pob tasg y gofynnwn i fyfyrwyr eu perfformio greu rhwystrau posibl i rai myfyrwyr.  

Yn y golofn chwith, rhestrwch y gweithgareddau addysgu ar gyfer sesiwn y gallech ei dysgu. Yna yn y colofnau nesaf, nodwch y gweithgaredd myfyrwyr dan sylw, gan feddwl yn ofalus am yr hyn y mae'n ofynnol i fyfyrwyr ei wneud mewn gwirionedd. Yna rhestrwch y rhwystrau i ddysgu a allai gael eu creu, a'r myfyrwyr y gallai gael eu heffeithio. 

Ceir enghraifft o ddarlith wyneb yn wyneb isod. 

Strategaeth addysgu  Gweithgaredd myfyrwyr  Rhwystrau i ddysgu  Myfyrwyr a allai gael eu heffeithio  Atebion 
Darlithoedd wyneb yn wyneb  Gwrando  Prosesu gwybyddol  Myfyrwyr â phroblemau prosesu gwybyddol neu sy'n fyddar   
  Cymryd nodiadau  Sgiliau ysgrifennu a chyflymder 

 

Gofod cymdeithasol mawr 

Myfyrwyr dyslecsig Myfyrwyr sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol 

Myfyrwyr â gorsensitifrwydd neu bryder 

 
  Eistedd am awr  Eistedd yn gyfforddus am awr  Myfyrwyr â chyflyrau iechyd   
  Trafodaeth grŵp bach gyda chyfoedion  Rhyngweithio cymdeithasol mewn grwpiau  Myfyrwyr ag awtistiaeth neu orbryder.   

 

Nodwch y rhwystrau i ddysgu a grëwyd gan y strategaethau addysgu a'r asesu rydych chi wedi'u hysgrifennu, ar gyfer y persona a ddewiswyd. 

Beth yw'r atebion? 

Gan ddefnyddio egwyddorion UDL, nodwch rai atebion posibl i'r rhwystrau a nodwyd gennych yn yr adlewyrchiad blaenorol, trwy awgrymu rhai newidiadau i'ch ymarfer. 

Dyma enghraifft o rai atebion i'r rhwystrau i ddysgu a nodwyd mewn darlithoedd wyneb yn wyneb: 

Strategaeth Addysgu  Gweithgaredd myfyrwyr  Rhwystrau i Ddysgu  Myfyrwyr a allai gael eu heffeithio  Atebion 
Darlith wyneb yn wyneb  Gwrando   Prosesu gwybyddol  Myfyrwyr â phroblemau prosesu gwybyddol neu sy'n fyddar  Recordio gyda chapsiynau a ddarperir ar ôl y sesiwn (Cynrychiolaeth) 
   

Cymryd nodiadau 

Sgiliau ysgrifennu a chyflymder 

 

 

 

 

 

Gofod cymdeithasol mawr

Myfyrwyr dyslecsig Myfyrwyr sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol 

 

Myfyrwyr â gorsensitifrwydd neu bryder  

Recordio a sleidiau crynhoi, fideos neu esboniadau sain o bynciau cymhleth (cynrychiolaeth) 

 

Darperir adnoddau recordio neu anghydamserol, seibiau tawel ar gyfer myfyrio neu dasgau (ymgysylltu) 

  Eistedd am awr  Eistedd yn gyfforddus am awr  Myfyrwyr â chyflyrau iechyd   Sicrwydd y caniateir symud neu adael y sesiwn (ymgysylltu) 
  Trafodaeth grŵp bach gyda chyfoedion  Rhyngweithio cymdeithasol mewn grwpiau  Myfyrwyr ag awtistiaeth neu orbryder. 

 

Myfyrwyr nad ydynt wedi cael profiad o ddysgu gweithredol mewn dysgu blaenorol. 

Cyfarwyddiadau clir ar gyfer tasgau grŵp, dewis pwy sy'n rhoi adborth, a chaniatáu gweithio unigol (gweithredu a mynegiant) 

 Ailysgrifennwch eich cynllun gwers, gan ddefnyddio Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu, a nodi unrhyw ystyriaethau ychwanegol yn adrannau nodiadau’r tiwtor a nodiadau ar gyfer ymarfer cynhwysol ac amrywiaeth.  

Er na allai ystyried un persona arwain at nifer helaeth o newidiadau, gallai ystyried pob un o'r chwech awgrymu cyfres o newidiadau. Pan gânt eu defnyddio, gyda'i gilydd bydd y rhain yn sicrhau eich bod wedi cynllunio sesiwn gynhwysol, sy’n sensitif yn ddiwylliannol. 

Dylunio Modiwl a Rhaglen: Myfyrio ar brofiad myfyrwyr eich rhaglen o safbwynt amrywiaeth 

Gellir gweld ystyriaethau dylunio modiwlau a rhaglenni yn Adran 4 isod. 

Ailysgrifennwch eich cynllun gwers, gan ddefnyddio UDL, a nodi unrhyw ystyriaethau ychwanegol yn yr adrannau Nodiadau Tiwtor a Nodiadau ar gyfer ymarfer cynhwysol ac amrywiaeth. Er na allai ystyried un persona arwain at nifer helaeth o newidiadau, gallai ystyried pob un o'r 6 awgrymu cyfres o newidiadau. Pan gânt eu defnyddio, gyda'i gilydd bydd y rhain yn sicrhau eich bod wedi cynllunio sesiwn gynhwysol, sy’n sensitif yn ddiwylliannol.


Ble Nesaf?

Addysg Gynhwysol: Mynegai’r Pynciau 

Rydych chi ar dudalen 2 o 9 o’r tudalennauthema Cynwysoldeb. Archwiliwch y lleill yma:

1..Cynwysoldeb a Fframwaith Addysg Gynhwysol Prifysgol Caerdydd

2.Cyflwyniad i Addysg Gynhwysol
3. Meithrin ymdeimlad o berthyn i bob myfyriwr;
4. Grymuso myfyrwyr i gyflawni eu potensial;
5. Datblygu meddylfryd cynhwysol
6. Dylunio Cyffredinol ar gyfer Dysgu 
7. Hygyrchedd Digidol

8. Anabledd a Dyslecsia

9. Myfyrwyr Rhyngwladd